Alles wat je moet weten over toxische persoonlijkheden. Niemand kan je dwingen om slachtoffer te zijn.
Ze kunnen je fysiek, emotioneel of mentaal beschadigen …of ze kunnen je veiligheid bedreigen.
Gebaseerd op seminarie met Joe Navarro en zijn boek “dangerous personalities” en diverse artikels.
Iedereen schrikt op bij het lezen van een krantenkop als: schutter opent het vuur op onschuldige mensen. Toch is de kans veel groter dat we blijvende fysieke, emotionele en financiële schade oplopen door toedoen van een narcistisch familielid, een emotioneel labiele collega of paranoïde buurman.
Tijdens een opleiding bij Joe Navarro – FBI-profiler heb ik vier gevaarlijke persoonlijkheden leren identificeren, waarvan het gedrag varieert van licht irritant tot dodelijk. Mijn motivatie om in te schrijven voor deze opleiding zijn de verhalen die hoor tijdens veerkracht workshops of begeleidingen. Door persoonlijke ervaring door te werken of coachen in grotere bedrijven. Of wanneer ik voelde dat iemand, maar beperkte introspectie deed en de verantwoordelijkheid keer op keer buiten zichzelf legt. Ik vroeg mij oprecht af wanneer het niet meer loont om in te zetten op connectie en verbinding. Wanneer stopt je beter met energie steken in een persoon. Wanneer slaan de stoppen van je empatieknoppen door en wordt het onveilig.
In dit artikel geef ik wat herkenningspunten over hun gedrag weer zodat het risico dat je zelf blijvende emotionele, fysieke of financiële schade krijgt, kunt beperkten of vermijden. In extreme gevallen kan het zelfs een leven redden.
*Mensen kunnen één of alle van deze eigenschappen vertonen. Deze zijn echter bedoeld als richtlijn en niet als diagnose.
DE PARANOÏDE PERSOONLIJKHEDEN:
Hun irrationele wantrouwen kent geen grenzen. Als ze worden tegengesproken, afgewezen of in verlegenheid gebracht, kunnen ze emotioneel of fysiek uithalen.
Mogelijke gedragsindicatoren:
– e-mails of sms van de partner afspeuren naar bedrog en ontrouw
– zich onophoudelijk zorgen maken over het beeld dat men van hem of haar heeft.
– je proberen te overtuigen van de nieuwste pseudo-wetenschappelijke remedie of complottheorieën.
In het dagelijks leven:
De chauffeur die je achtervolgt omdat hij/zij ervan overtuigd is dat je hem of haar opzettelijk afsnijdt; de collega die vaak klachten indient en zich vervolgens afvraagt waarom anderen wel promotie krijgen en hij niet; de buurman die gelooft in allerhande complottheorieën.
Hun effect op jou:
Proberen een paranoïde persoonlijkheid te sussen kan je gespannen en prikkelbaar maken. Familieleden melden vaak dat ze er emotioneel kapot van zijn en constant op de toppen van hun tenen lopen.
Pas op voor:
1. Lijkt overdreven achterdochtig
2. Is veroordelend
3. Gesprekken met hem of haar ontaarden regelmatig in tirades.
4. Maakt herhaaldelijk ruzie met zijn superieuren
5. Zweert bij zijn/haar overtuigingen, zelfs als het tegendeel bewezen is.
6. Wordt jaloers zonder reden
7. Heeft een onverbiddelijke, eenzijdige mening over een bepaalde onderwerpen
8. Is gemakkelijk beledigd
9. Heeft een hekel aan of haat mensen die anders zijn
10. Heeft weinig vrienden
DE EMOTIONEEL ONSTABIELE PERSOONLIJKHEDEN
Veranderlijk als het weer en veel minder voorspelbaar, deze types gaan van het ene uiterste van het emotionele spectrum naar het andere.
Mogelijke gedragsindicatoren:
– Als het ware voorvallen verzamelen voor toekomstige ruzies
– 24 uur per dag je onverdeelde aandacht opeisen
– of schaamteloos flirten met mensen die dat niet zouden moeten doen
In de praktijk:
De vriend die anderen manipuleert door regelmatig te dreigen zichzelf pijn te doen; de ex die het herhaaldelijk met je uitmaakt en je dan smeekt om terug te komen; de opvliegende baas waar iedereen omheen loopt.
Hun effect op jou: omgaan met hun emotionele hoogte- en dieptepunten put je uit en kan leiden tot angst en chronische stress.
Pas op voor:
1. Neiging tot alles of niets denken
2. Heeft een overweldigende behoefte aan iemand die exclusief van hem houdt
3. Heeft uitbarstingen die niet in verhouding staan tot de omstandigheden
4. Moet altijd het laatste woord hebben
5. Vertoont ernstige stemmingswisselingen
6. Keert zich zonder reden tegen vrienden en geliefden
7. Valt vaak uit elkaar onder stress
8. Is onbetrouwbaar of instabiel
9. Heeft intense maar kortstondige relaties
10. Heeft de eigendommen van een voormalige collega, vriend, huisgenoot of geliefde beschadigd of vernield.
HET ROOFDIER
Niet gehinderd door emoties, geweten, moraal of zelfs wetten, zijn dit soort mensen er goed in de zwakheden van anderen op te sporen en uit te buiten.
Mogelijke gedragsindicatoren:
– ze breken in je huis, auto of andere privébezittingen
– ze lichten je financieel op
– of ze doen iets in je drankje doen aan de bar
In de praktijk: verkrachters; moordenaars en beroepscriminelen.
Hun effect op jou: In hun omgeving kun je je ongemakkelijk of onrustig voelen. Ze roepen angstgevoelens op en kunnen je haar doen overeind staan.
Let op voor:
1. Overtreed regelmatig de wet
2. Houdt van liegen, of liegt zelfs als het niet hoeft.
3. Lijkt onverschillig voor andermans problemen
4. Heeft in het verleden al geweld of intimidatie gebruikt om seks te krijgen
5. Is hooghartig, eigenzinnig en arrogant
6. Heeft al opzettelijk familie of vrienden gekwetst
7. Is roekeloos – kan te hard rijden of dronken rijden
8. Lijkt niet te leren van zijn/haar fouten
9. Wint het vertrouwen van anderen om van hen te kunnen profiteren.
10. Mensen hebben opgemerkt dat ze zich ongemakkelijk bij hem voelen of hem niet vertrouwen.
DE NARCIST
Veel mensen houden van de schijnwerpers, maar narcisten bedriegen, liegen en plannen om nummer één te zijn, zonder zich zorgen te maken over hoe anderen worden beïnvloed.
Mogelijke gedragsindicatoren: iemand in de rug steken voor een promotie, altijd te laat komen op feestjes of vergaderingen, of je schaamteloos voorbij steken in de rij bij de kassa.
In de praktijk:
– De kantoor “bully”
– Een persoon die zijn partner kleineert in het bijzijn van anderen
– de vriend die geld leent en het nooit teruggeeft.
Hun effect op jou:
Omdat jouw behoeften onbelangrijk zijn, kunnen narcisten ervoor zorgen dat je je klein, ongelukkig, gefrustreerd of gestrest voelt.
Let op voor:
1. Haalt anderen naar beneden om zichzelf superieur te laten lijken
2. Geeft iedereen behalve zichzelf de schuld als dingen niet gaan zoals hij/zij wil
3. Heeft een opgeblazen ego
4. Denkt recht te hebben op een speciale behandeling
5. Heeft een beperkt inlevingsvermogen
6. Vloekt schaamteloos op mensen.
7. Geobsedeerd door zijn/haar uiterlijk
8. Stelt nooit vragen over jou – elk gesprek gaat over zichzelf
9. Moet het middelpunt van de belangstelling zijn
10. Staat erop het beste huis, auto, elektronica, juwelen en kleding te hebben, zelfs als ze/hij het niet kan betalen.
DE STERKSTE VERDEDIGING
Het beste is om bovenstaande types volledig te vermijden. Als je dat niet lukt, gebruik dan deze strategieën om jezelf te beschermen.
1. Onthou: veiligheid is jouw topprioriteit. Neem zoveel mogelijk afstand.
2. Observeer aandachtig.
3. Maak aantekeningen. Als iemand naar je uithaalt, je slaat, je stalkt of je lastigvalt, schrijf het op. Misschien heb je een verslag nodig om mee te nemen naar HR, de politie of een advocaat.
4. Weiger je te laten opjagen. Gevaarlijke types creëren urgentie – ze dwingen je om hen aan te nemen, het contract te tekenen, de cheque uit te schrijven, of hen binnen te laten. Bepaal je eigen tempo.
5. Bouw een ondersteunend netwerk op. Zorg ervoor dat vrienden en familie weten dat je mishandeld wordt; op een dag heb je hen misschien nodig om te helpen.
6. Zoek hulp indien nodig. Je bent niet alleen. Er zijn organisaties die je kunnen helpen.
7. Let op de klok. Interpersoonlijk geweld neemt toe tussen 20.00 en 02.00 uur. Dit betekent niet dat je tijdens deze uren niet naar buiten moet gaan, maar wees extra waakzaam na zonsondergang.
8. Stel grenzen. Duistere mensen willen dat je aan al hun grillen tegemoet komt. Als je hun slechte gedrag niet beloont, ben je minder een doelwit.
9. Doe uw onderzoek. Laat nooit een reparateur alleen in je huis, of laat niemand je financiën beheren zonder hun referenties te controleren.
10. Onthou dat je niemand je kan dwingen om hun slachtoffer te zijn.
Voor het algemeen belang vond ik het heel belangrijk om deze boodschap verder te spreiden. Al heel veel mensen zijn slachtoffer geworden van gevaarlijke persoonlijkheden. Joe Navarro heeft in zijn rol meer dan 10 K uur met slachtoffers en gevaarlijke persoonlijkheden gesproken. Nog nooit heb ik iemand met zoveel vuur zien spreken met als doel om ervoor te zorgen dat er zo weinig slachtoffers meer gemaakt worden. Het heeft ons op de man af gevraagd om deze boodschap verder te verspreiden.
Een essentieel aspect van ons dagelijks leven is effectieve communicatie. Of we nu op het werk zijn, thuis of in andere sociale situaties, we communiceren voortdurend met anderen. Echter, er zijn vaak zaken die we over het hoofd zien als we onze communicatie willen verbeteren. In deze blog worden vijf van deze punten besproken.
